Công bố và nhậm chức

Ngày 26 tháng 7 năm 2014, Phòng báo chí Tòa Thánh loan tin Giáo hoàng Phanxicô quyết định thuyên chuyển Giám mục Khảm làm giám mục chính tòa Giáo phận Mỹ Tho,[37] kế nhiệm Giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc trước đó được điều về làm tổng giám mục phó Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 9 năm 2013[38] và sau đó kế nhiệm Hồng y Phạm Minh Mẫn đã về hưu ở tuổi 80 làm tổng giám mục.[39] Ba ngày sau vào ngày 29 tháng 7, phái đoàn Giáo phận Mỹ Tho đã đến chào vị tân nhiệm tại phòng khách Trung tâm Mục vụ của giáo phận.[40] Ngày 18 tháng 8 cùng năm, linh mục Tổng đại diện Giáo phận Mỹ Tho Phaolô Trần Kỳ Minh ra thông báo lễ nhậm chức sẽ được cử hành vào lúc 9 giờ 30 phút thứ Bảy ngày 30 tháng 8 năm 2014 tại nhà thờ chính tòa ở địa chỉ số 32 Hùng Vương, Phường 7, thành phố Mỹ Tho.[41] Vào lúc 17 giờ ngày 23 tháng 8 (giờ Việt Nam) tại Nhà thờ chính tòa Đức Bà Sài Gòn, vị giám mục phụ tá chủ tế thánh lễ tạ ơn cuối cùng của mình tại tổng giáo phận trước khi lên đường nhận nhiệm vụ mới sau 34 năm với tư cách là giáo sĩ ở đây.[4]

Sáng ngày 30 tháng 8, phái đoàn Giáo phận Mỹ Tho gồm có linh mục tổng đại diện Phaolô, ba linh mục hạt trưởng đại diện cho ba tỉnh trên địa bàn giáo phận, cùng một số tu sĩ và giáo dân đã đến Trung tâm Mục vụ Thành phố Hồ Chí Minh để đón tiếp vị tân giám mục chính tòa đến nhận sứ vụ tại giáo phận mới và đến nơi vào lúc 8 giờ 20 hoặc 30 phút. 9 giờ 20 hoặc 30 phút cùng ngày tại Nhà thờ chính tòa Mỹ Tho, Giám mục Phêrô thực hiện nghi thức xuyên xưng đức tin trước sự chứng giám của Tổng giám mục Leopoldo Girelli (đại diện Tòa Thánh không thường trú tại Việt Nam) cũng như hai vị tổng giám mục Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.[5][42] Sau đó, Nguyễn Văn Khảm chủ tế và giảng trong thánh lễ nhận ngai tòa của mình tại đây. Buổi lễ có sự hiện diện của 18 giám mục và các linh mục trong Ban Tư vấn Giáo phận Mỹ Tho, vị tổng đại diện, bề trên các dòng tu, giám đốc đại chủng viện, cùng đông đảo các linh mục và giáo dân trong giáo phận. Thánh lễ kết thúc vào lúc 11 giờ 15 phút.[5][42] Đặc biệt, lễ nhậm chức diễn ra vào đúng dịp kỷ niệm 34 linh mục của Giám mục Khảm (ngày 30 tháng 8).[43]

11 giờ 25 phút cùng ngày, Tân giám mục Mỹ Tho cùng với các linh mục Phêrô Phạm Bá Ðương (thư ký tòa giám mục), Phaolô Phạm Ðăng Thiện (chánh văn phòng tòa giám mục) và Phêrô Trần Anh Tráng (quản lý) đến chào thăm các linh mục đang nghỉ hưu hoặc công tác tại Trung tâm Mục vụ của giáo phận. Họ dùng cơm và sau đó đến viếng mộ của cố Giám mục phó Mỹ Tho Anrê Nguyễn Văn Nam nằm trong khuôn viên của trung tâm.[44] Tiếp theo vào lúc 16 giờ 45 phút, ông dâng thánh lễ đầu tiên tại Nhà thờ Mỹ Tho kể từ khi nhậm chức. Sau khi thánh lễ kết thúc vào lúc 17 giờ 35 phút, ông cùng với các linh mục, ban mục vụ và những khách mời dùng bữa trong nhà xứ.[45]

Theo niên giám 2005 của Giáo hội Công giáo Việt Nam, Giáo phận Mỹ Tho mà ông cai quản có địa giới bao gồm các tỉnh Tiền Giang, Long An và 2/3 tỉnh Đồng Tháp, tổng diện tích là 9.262 km2 (3.576 dặm vuông Anh) và dân số là 4.278.000 người[46] (tính đến năm 2008[cập nhật] là 4.675.000 người).[47] Giáo phận có 136 linh mục (2014), 110 giáo xứ, 126.560 giáo dân (2013) và có tỷ lệ người Công giáo thấp ở mức 3% so với mức trung bình quốc gia là 7%.[48] Ông là giám mục chính tòa thứ tư của giáo phận này.[49][50]

Hoạt động giai đoạn 2014–2018

Lễ Nến ngày 2 tháng 2 năm 2015, ông có lá thư mục vụ Mùa Chay đầu tiên gửi đến các linh mục, tu sĩ và giáo dân trong Giáo phận Mỹ Tho mang tựa đề "Giáo xứ, cộng đoàn đón nhận và chia sẻ niềm vui Phúc Âm".[51]

Trong thời kỳ này, ông đã cho phép Chương trình Chuyên đề Giáo dục phát hành máy audio 700 bài giảng mà trong đó ông là vị thuyết giảng chính.[52] Những thuyết giảng khác gồm có các linh mục Louis Nguyễn Anh Tuấn, Phêrô Nguyễn Văn Hiền, Phanxicô Nguyễn Phước Bảo Lộc, Lôrensô Đỗ Hữu Chỉnh và phó tế Giêrônimô Nguyễn Văn Nội. Máy nghe gồm 700 bài giảng Thánh Kinh 100 tuần, giáo lý Kinh Thánh, bài giảng trong thánh lễ, 200 bài thánh ca Việt Nam và 100 bài thánh ca quốc tế.[53]

Ngày 13 tháng 7 năm 2016, Giáo hoàng Phanxicô bổ nhiệm Giám mục Khảm làm thành viên Quốc vụ viện Truyền thông (còn gọi là Bộ Truyền thông) của Tòa Thánh.[54] Trả lời phỏng vấn của phóng viên trang tin điện tử Hội đồng Giám mục Việt Nam cho câu hỏi muốn nhắn nhủ gì với các tín hữu trong chức vụ mới này, ông nói: "Cách đây ít tháng, tôi nhận được điện thoại từ Rôma hỏi về việc tham gia vào Quốc vụ viện Truyền thông. Mặc dù rất dốt về kỹ thuật truyền thông, tôi đã nhận lời vì ý thức trách nhiệm cá nhân cũng như trách nhiệm của Giáo Hội Việt Nam phải tham gia vào sứ vụ chung của Giáo Hội toàn cầu. Xin anh chị em cầu nguyện cho tôi theo tâm nguyện này."[55]

Sau kỳ Đại hội Hội đồng Giám mục Việt Nam XIII diễn ra từ ngày 3 đến ngày 7 tháng 10 năm 2016 tại Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh, Nguyễn Văn Khảm kế nhiệm Hoàng Văn Đạt với vai trò Tổng thư ký Hội đồng Giám mục Việt Nam nhiệm kỳ 2016–2019.[56][57]

Từ ngày 3 đến ngày 5 tháng 5 năm 2017, ông tham dự đại hội của Quốc vụ viện Truyền thông tại Roma.[58][59] Trong thời gian này, giáo hoàng tiếp kiến bộ vào ngày 4 tháng 5.[60]

Sáng ngày 29 tháng 11 năm 2017, Nguyễn Khảm cùng với ba giám mục khác có mặt tại Myanmar để chào đón Giáo hoàng Phanxicô và cùng đoàn tham gia thánh lễ do giáo hoàng chủ tế tại sân vận động Kyaikkasan.[61] Trước đó, chiều ngày 28 tháng 11, ông đồng tế và giảng trong thánh lễ bằng tiếng Việt do Giám mục chính tòa Bà Rịa Emmanuel Nguyễn Hồng Sơn chủ sự trước sự hiện diện của cộng đoàn giáo dân gồm những người hành hương và lao động gốc Việt tại quốc gia này. Buổi lễ do Uỷ ban Mục vụ Di dân – Hội đồng Giám mục Việt Nam tổ chức tại Nhà thờ Thánh Gioan Tẩy Giả thuộc Tổng giáo phận Yangon.[62][63]

Nguyễn Văn Khảm cùng đoàn giám mục Việt Nam đến thăm và hành hương Tòa Thánh trong khuôn khổ chuyến viếng thăm Ad Limina kéo dài từ ngày 2 đến ngày 11 tháng 3 năm 2018.[64] Sáng ngày 2 tháng 3, ông chủ tế thánh lễ cầu nguyện cho chuyến đi và những ngày sắp tới, sau bữa ăn sáng các giám mục lên đường đến Roma.[65] Hội đồng yết kiến Giáo hoàng Phanxicô vào ngày 5 tháng 3.[66] Trong chuyến viếng thăm này, Tổng giám mục Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh Phaolô Bùi Văn Đọc đột ngột qua đời tại Rôma sáng ngày 7 tháng 3 theo giờ Việt Nam.[67] Sau khi đưa thi hài về Việt Nam, ngày 17 tháng 3 cùng năm, Nguyễn Văn Khảm chủ sự nghi thức hạ huyệt trong thánh lễ an táng cố Tổng giám mục Phaolô.[68]

5 năm đầu tiên trong nhiệm kỳ của Giám mục Khảm, nhiều cơ sở vật chất trong Giáo phận Mỹ Tho đã được xây dựng như Trung tâm Mục vụ (trùng tu, khánh thành tháng 5 năm 2017),[69] Chủng viện dự bị Gioan XXIII (tiền thân là Tiểu chủng viện Gioan XXIII, tái cấu trúc năm 2015),[70] nhà hưu dưỡng cho các linh mục, nhiều nhà thờ và viện dưỡng lão cho người già neo đơn.[71]

Hoạt động giai đoạn 2019–nay

Sau kỳ Đại hội Hội đồng Giám mục Việt Nam XIV diễn ra từ ngày 30 tháng 9 đến ngày 4 tháng 10 năm 2019 (lần này với 27 giáo phận sau khi tách Giáo phận Hà Tĩnh khỏi Giáo phận Vinh),[72] ông tiếp tục giữ chức tổng thư ký nhiệm kỳ 2019–2022.[1] Đây là nhiệm kỳ thứ hai liên tiếp (sau nhiệm kỳ 2016–2019) Giám mục Khảm đảm nhận vai trò Tổng thư ký Hội đồng Giám mục.[56][57]

Ông tham dự khóa họp toàn thể do Bộ truyền thông của Tòa Thánh tổ chức từ ngày 23 đến 25 tháng 9 năm 2019 tại Vatican.[73] Lần này, bộ được giáo hoàng tiếp kiến vào ngày 23 tháng 9.[74] Nhân dịp này vào ngày 26 tháng 9, Giám mục Khảm đến thăm Đài phát thanh Vatican và có cuộc gặp gỡ với ông Andrea Tornielli – giám đốc biên tập của Vatican News.[73] Trong cuộc trò chuyện, vị Nguyên Chủ tịch Ủy ban Truyền thông Xã hội thực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam nhấn mạnh quan hệ truyền thông giữa Tòa Thánh và Giáo hội Việt Nam, cụ thể là giữa Vatican News và Ủy ban Truyền thông Xã hội. Ông đề cao cơ quan đưa tin này và hy vọng hai bên sẽ tiếp tục cộng tác để lan truyền những thông tin về Giáo hội Việt Nam đến với thế giới.[75]

Ông tham dự hội thảo 400 năm hình thành và phát triển chữ Quốc ngữ trong lịch sử loan báo Tin Mừng tại Việt Nam ở Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh. Hội thảo kéo dài trong hai ngày 25 và 26 tháng 10 năm 2019 và do Uỷ ban Văn hóa trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam tổ chức.[76][77]

Ngày 6 tháng 1 năm 2020, ông là trưởng đoàn của Tòa giám mục Mỹ Tho đến thăm Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp. Tiếp đoàn gồm Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đoàn Tấn Bửu cùng đại diện Ban Dân vận Tỉnh ủy, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và Sở Nội vụ.[78]

Trong hoàn cảnh Việt Nam chịu ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, Giám mục Nguyễn Văn Khảm, trong tư cách Tổng Thư ký Hội đồng Giám mục Việt Nam đã ra thông cáo ngày 2 tháng 2 năm 2020, với nội dung khuyến khích giáo hữu cầu nguyện cho việc sớm trị được dịch bệnh, cũng như một số thay đổi trong phụng tự Công giáo tại Giáo hội Việt Nam trong tình hình dịch bệnh.[79][80][81][82] Vào ngày 25 tháng 3 cùng năm, ông ra thông báo về việc tạm dừng tất cả các thánh lễ và sinh hoạt tôn giáo tập trung đông người trên toàn bộ giáo phận bắt đầu từ thứ Bảy ngày 28 tháng 3 và thay vào đó là các thánh lễ và chầu Thánh Thể trực tuyến được đăng hằng ngày trên trang web của giáo phận.[83] Năm 2020, giáo dân Giáo phận Mỹ Tho không được tham dự thánh lễ Tuần Thánh trực tiếp.[84] Thông báo ngày 24 tháng 4 cho phép các giáo xứ tiếp tục cử hành thánh lễ nhưng phải duy trì các biện pháp phòng dịch, tuy nhiên vẫn chưa thể tiếp tục các lớp giáo lý, sinh hoạt đoàn thể hay tổ chức lễ hội và cuộc hành hương.[85] Từ ngày 9 tháng 5, mọi sinh hoạt tôn giáo ở các giáo xứ và cộng đoàn dòng tu trở lại bình thường.[86]